Çocukların ruhsal dünyalarını anlamak, onları sadece söylediklerinden değil, söylediklerinin ötesinde ifade ettiklerinden de okumayı gerektirir. Bu noktada psikolojik değerlendirme araçları devreye girer. Özellikle çocuklarla çalışan uzmanlar için projektif testler, çocuğun iç dünyasına açılan eşsiz bir pencere sunar. Bu testlerden biri olan "Bir İnsan Resmi Çizme Testi" (Draw-A-Person Test), çocukların duygusal, bilişsel ve sosyal gelişimlerini anlamada sıkça başvurulan etkili bir yöntemdir.
Ankara’da görev yapan bebek, çocuk ve ergen psikiyatristi Doc. Dr. Büşra OLCAY ÖZ, bu alandaki deneyimiyle, çocukların duygusal durumlarını anlamada projektif testlerin önemini vurgulamaktadır. Dr. OLCAY ÖZ’e göre, özellikle erken yaşlarda yaşanan duygusal travmalar, gelişimsel farklılıklar ya da sosyal uyum problemleri bu tür çizim testleriyle daha kolay ortaya çıkartılabilmektedir.
Bir İnsan Resmi Çizme Testi Nedir?
Bir İnsan Resmi Çizme Testi (DAP - Draw A Person), çocuğa bir insan resmi çizdirilerek uygulanan projektif bir değerlendirme testidir. İlk olarak 1926 yılında Florence Goodenough tarafından geliştirilen test, zamanla gelişim göstererek farklı versiyonlarıyla günümüze kadar ulaşmıştır.
Bu testin amacı çocuğun çizim aracılığıyla kendisini, çevresini ve dünyayı nasıl algıladığını, hangi duygusal durumları yaşadığını ve psikolojik gelişim düzeyini değerlendirmektir. Resim aracılığıyla, çocuğun bilinç dışı düşünceleri ve duygusal çatışmaları daha rahat bir şekilde dışa vurulabilir.
Uygulama Süreci Nasıldır?
Bir İnsan Resmi Çizme Testi oldukça basit bir uygulamaya sahiptir. Çocuğa genellikle boş bir kağıt ve kurşun kalem verilir ve ondan bir insan resmi çizmesi istenir. Bazı durumlarda erkek ve kadın figürü çizmesi de istenebilir. Test sırasında şu kurallar geçerlidir:
Çocuk çizim yaparken yalnız bırakılır, müdahale edilmez.
Belirli bir süre sınırlaması konmaz.
Çizim tamamlandıktan sonra çizimle ilgili sorular sorulabilir (bu aşama projektif değerlendirme için önemlidir).
Doc. Dr. Büşra OLCAY ÖZ, testin uygulanmasında çocuğun rahat bir ortamda olması gerektiğini vurgulamakta, çocuğun çizimi bir "performans değerlendirmesi" gibi algılamaması için dikkatli bir yaklaşım sergilenmesi gerektiğini belirtmektedir.
Testin Yorumlanması
Bir İnsan Resmi Çizme Testi, yalnızca çizilen figürlere değil, çizim tarzına, detaylara, oranlara, simetriye, eksik bırakılan bölgelere ve kullanılan sembollere göre yorumlanır. Uzman, bu çizimden çocuğun:
Benlik algısı,
Kendine güven düzeyi,
Kaygı durumu,
Travmatik yaşantıları,
Aile içi ilişkileri,
Toplumsal uyumu,
gibi birçok farklı psikolojik durum hakkında bilgi edinebilir.
Örnek Yorumlamalar
Başsız çizilen figür: Kimlik karmaşası, düşünme sorunları, yoğun anksiyete.
Ellerin olmaması: Sosyal ilişki kurmada zorlanma ya da saldırganlık duygularının bastırılması.
Çok büyük gözler: Gözlemlenme hissi, kaygı ya da travma geçmişi.
Çok küçük figür: Güvensizlik, yetersizlik hissi, özgüven eksikliği.
Bu semboller yalnızca genel eğilimlerdir. Her yorum, çocuğun yaşına, gelişim düzeyine ve bireysel özelliklerine göre yapılmalıdır. Doc. Dr. Büşra OLCAY ÖZ, çizim testlerinin yalnızca bir değerlendirme aracı olarak kullanılmasını ve hiçbir zaman tek başına tanı koymada yeterli olmadığını hatırlatmaktadır.
Hangi Durumlarda Uygulanır?
Bir İnsan Resmi Çizme Testi birçok farklı durumun değerlendirilmesinde kullanılır. Özellikle şu alanlarda etkili bir araçtır:
Duygusal sorunlar (kaygı, depresyon, travma sonrası stres bozukluğu)
Davranışsal problemler (agresyon, içe kapanma)
Özgüven eksikliği ve benlik algısı sorunları
Okul fobisi ve uyum problemleri
Gelişimsel gecikmeler
Aile içi sorunların yansımaları
Ankara’da görev yapan bebek, çocuk ve ergen psikiyatristi Doc. Dr. Büşra OLCAY ÖZ, bu testin özellikle klinik görüşme ve diğer tanı araçlarıyla birlikte kullanıldığında oldukça güvenilir sonuçlar verdiğini ifade etmektedir.
Testin Güvenirliği ve Geçerliliği
Projektif testler genellikle nitel değerlendirme içerdiği için yorumlamada uzman görüşü büyük önem taşır. Doc. Dr. Büşra OLCAY ÖZ, testin geçerli ve güvenilir bir şekilde uygulanabilmesi için mutlaka alanında uzman bir psikiyatrist veya klinik psikolog tarafından değerlendirilmesi gerektiğini belirtmektedir.
Aksi halde, yanlış yorumlamalar yapılabilir ve çocuğun psikolojik gelişimiyle ilgili hatalı sonuçlara ulaşılabilir.
Ailelere ve Öğretmenlere Öneriler
Bir İnsan Resmi Çizme Testi, sadece klinik ortamlarda değil, öğretmenler ve ebeveynler için de ipuçları sunabilir. Çocuklar zaman zaman iç dünyalarını sözel olarak ifade edemeyebilir. Bu gibi durumlarda çizim, onların sessiz dili olabilir.
Ancak bu noktada önemli olan, çizimi bir teşhis ya da yargı aracı olarak değil, bir farkındalık aracı olarak görmek gerektiğidir. Ebeveynler çocuğun çizimlerine dikkat etmeli, belirgin değişiklikler ya da endişe verici semboller gördüklerinde bir uzmana başvurmalıdır.
Bir İnsan Resmi Çizme Testi, çocuğun iç dünyasını anlamada güçlü bir araçtır. Ancak bu testin yalnızca eğitimli ve deneyimli uzmanlar tarafından yorumlanması gerekir. Ankara’da çocuk, bebek ve ergen psikiyatrisi alanında hizmet veren Doc. Dr. Büşra OLCAY ÖZ, bu testin çocuğun ruhsal gelişimini desteklemede ve doğru psikiyatrik müdahaleler planlamada değerli bir yardımcı olduğunu vurgulamaktadır.
Çocuklarımızı daha iyi anlayabilmek, onların duygusal ihtiyaçlarını zamanında fark edebilmek için bu tür araçlardan faydalanmak son derece kıymetlidir. Unutulmamalıdır ki, her çocuk bir dünyadır ve bazen o dünyayı anlamak, sadece bir çizgiyi okumakla başlayabilir.
