Çocukluk ve ergenlik dönemi, bireyin ruhsal gelişimi açısından son derece kritik bir süreçtir. Bu dönemde yaşanan psikolojik sorunlar, erken tanı ve doğru müdahale ile yönetilmediğinde, bireyin hem akademik hem de sosyal yaşantısını ciddi şekilde etkileyebilir. Özellikle Obsesif Kompulsif Bozukluk (OKB), çocukluk çağında başlayan ve tedavi edilmediği takdirde kronikleşebilen önemli bir psikiyatrik bozukluktur. Tanı koymak ve belirtilerin şiddetini değerlendirmek amacıyla geliştirilen en güvenilir araçlardan biri olan Çocuklar İçin Yale-Brown Obsesif Kompulsif Ölçeği (CY-BOCS), bu süreçte kritik rol oynamaktadır.
Ankara’da görev yapan bebek, çocuk ve ergen psikiyatrisi uzmanı Doc. Dr. Büşra OLCAY ÖZ, OKB başta olmak üzere birçok çocukluk dönemi ruhsal bozukluğun tanısında bu ölçeği etkin şekilde kullanmakta; aynı zamanda bilimsel temellere dayalı, bireye özel tedavi planları sunmaktadır. Bu makalede, CY-BOCS’un ne olduğu, nasıl uygulandığı, neden önemli olduğu ve Doc. Dr. Büşra OLCAY ÖZ eşliğinde Ankara’da nasıl bir değerlendirme süreci yürütüldüğü detaylı bir şekilde ele alınacaktır.
Obsesif Kompulsif Bozukluk (OKB) Nedir?
OKB, bireyin isteği dışında aklına gelen, rahatsız edici ve tekrarlayıcı düşünceler (obsesyonlar) ile bu düşüncelerin yarattığı kaygıyı azaltmak için yapılan tekrarlayıcı davranışlar (kompulsiyonlar) ile karakterize bir ruhsal bozukluktur. Örneğin; bir çocuğun sürekli ellerinin kirli olduğunu düşünmesi (obsesyon) ve bu nedenle gün içinde defalarca el yıkama ihtiyacı duyması (kompulsiyon), bu bozukluğun tipik örneklerinden biridir.
Çocuklarda OKB belirtileri genellikle gizli seyredebilir. Bu nedenle ailelerin, öğretmenlerin ve özellikle alanında uzman psikiyatristlerin bu belirtileri doğru değerlendirmesi büyük önem taşır. Ankara’daki klinik pratiğinde Doc. Dr. Büşra OLCAY ÖZ, çocuk ve ergenlerde OKB tanısının bilimsel araçlarla desteklenmesi gerektiğini vurgulamakta ve değerlendirmelerinde CY-BOCS gibi geçerliliği yüksek ölçekleri kullanmaktadır.
Çocuklar İçin Yale-Brown Obsesif Kompulsif Ölçeği (CY-BOCS) Nedir?
CY-BOCS (Children's Yale-Brown Obsessive Compulsive Scale), çocuk ve ergenlerde OKB semptomlarının varlığını, sıklığını, şiddetini ve işlevselliğe etkisini ölçmek amacıyla geliştirilmiş yarı yapılandırılmış bir klinik değerlendirme aracıdır. Yale Üniversitesi tarafından geliştirilen bu ölçek, hem akademik hem de klinik çevrelerde yaygın biçimde kullanılmaktadır.
CY-BOCS, OKB belirtilerinin sadece varlığını değil, aynı zamanda bireyin bu belirtilerle ne kadar mücadele ettiğini ve bu belirtilerin günlük yaşam üzerindeki etkisini de ölçer. Bu yönüyle tanı koymanın ötesinde, tedavi sürecinde ilerlemenin izlenmesi açısından da oldukça değerli bir araçtır.
CY-BOCS Ölçeği Nasıl Uygulanır?
CY-BOCS, genellikle 6 ile 17 yaş arasındaki çocuk ve ergenlere uygulanmak üzere tasarlanmıştır. Uygulama, bir çocuk psikiyatristi tarafından çocuğun kendisiyle ve ebeveynleriyle yapılan görüşmelerle yürütülür. Ankara’da bu süreci yöneten Doc. Dr. Büşra OLCAY ÖZ, her hastanın yaşına, gelişim düzeyine ve semptom yoğunluğuna göre kişiye özel bir yaklaşım benimser.
CY-BOCS’un temel uygulama adımları şunlardır:
Semptom Kontrol Listesi: İlk aşamada çocuğun yaşadığı obsesyon ve kompulsiyon türleri belirlenir. Bu liste 50'den fazla belirti içerebilir.
Puanlama Sistemi: Belirlenen semptomlara ilişkin sıklık, yoğunluk, içgörü, direnç ve rahatsızlık düzeyleri ayrı ayrı 0-4 arası puanlanır.
Toplam Puan: Obsesyon ve kompulsiyonlara ait puanlar toplanarak genel semptom şiddeti belirlenir.
Tedavi Planlaması: Elde edilen puanlar doğrultusunda çocuğa özel tedavi süreci planlanır.
Ölçeğin Güvenilirliği ve Geçerliliği
CY-BOCS, dünya genelinde yapılan birçok klinik çalışmada yüksek güvenilirlik ve geçerlilik değerleri ile tanımlanmıştır. Türkiye’de de Türkçe uyarlaması yapılmış ve geçerlik testlerinden başarıyla geçmiştir. Özellikle uzman bir çocuk psikiyatristi tarafından uygulandığında, son derece sağlıklı veriler elde edilmesini sağlar. Doc. Dr. Büşra OLCAY ÖZ, Ankara’daki hastalarında bu ölçeği düzenli olarak kullanmakta ve elde edilen sonuçları aile ile paylaşarak bilinçli bir tedavi süreci yürütmektedir.
Ankara’da CY-BOCS Değerlendirmesi: Doc. Dr. Büşra OLCAY ÖZ’ün Klinik Yaklaşımı
Ankara’da bebek, çocuk ve ergen psikiyatrisi alanında hizmet veren Doc. Dr. Büşra OLCAY ÖZ, CY-BOCS uygulamasını yalnızca bir test değil, kapsamlı bir psikiyatrik değerlendirme süreci olarak ele almaktadır. Ölçeğin uygulanmasından önce çocuğun öyküsü detaylı şekilde alınır, gelişimsel süreçler analiz edilir ve aile dinamikleri göz önünde bulundurulur.
Dr. OLCAY ÖZ’ün uygulama sürecinde dikkat ettiği başlıca noktalar:
Çocuğun kendisini güvende hissetmesi
Ebeveynin gözlem ve yorumlarının sürece dahil edilmesi
Okul ve öğretmen bilgilerinin dikkate alınması
Ölçekte çıkan sonuçların psikoeğitimle aileye aktarılması
Tedavi sürecinin bireyselleştirilmesi (ilaç, terapi, aile rehberliği)
Ailelere Öneriler
OKB belirtileri, her çocukta farklı şekilde kendini gösterebilir. El yıkama, düzen takıntısı, kontrol etme davranışları ya da zararlı düşüncelerden kaçınma gibi pek çok belirti, çocuklarda fark edilmeden kronikleşebilir. Bu nedenle;
Çocuğunuzda tekrarlayan davranışlar ya da düşünceler gözlemliyorsanız,
Bu durum çocuğun günlük yaşamını ve okul başarısını etkiliyorsa,
Çocuğunuzun bu davranışları kontrol etmekte zorlandığını düşünüyorsanız,
Ankara’da görev yapan, bebek, çocuk ve ergen psikiyatrisi uzmanı Doc. Dr. Büşra OLCAY ÖZ ile görüşmeniz doğru bir adım olacaktır. CY-BOCS gibi bilimsel değerlendirme araçları sayesinde çocuğunuzun ruhsal sağlığı profesyonelce analiz edilir ve en doğru tedavi süreci başlatılır.
Bilimsel Yaklaşım, Bireysel Destek
Çocuklarda görülen obsesif kompulsif belirtiler, zamanında ve doğru bir yaklaşımla ele alındığında büyük ölçüde kontrol altına alınabilir. Çocuklar İçin Yale-Brown Obsesif Kompulsif Ölçeği (CY-BOCS), bu süreçte güvenilir bir yol haritası sunarken, Ankara’da bu uygulamayı titizlikle yürüten Doc. Dr. Büşra OLCAY ÖZ, her çocuğun ruhsal gelişimini destekleyen kişiye özel çözümler sunmaktadır.
Unutulmamalıdır ki, doğru tanı ve bireyselleştirilmiş tedavi, çocuğun hem bugünkü hem de gelecekteki ruh sağlığını olumlu yönde şekillendirir.
