Çocuk psikiyatrisi, doğumdan ergenliğin sonuna kadar olan süreçte çocukların ruh sağlığı ile ilgilenen tıbbi bir uzmanlık dalıdır. Bu alan, çocukların duygusal, davranışsal ve bilişsel gelişimlerini yakından izler, olası ruhsal bozuklukları tespit eder ve tedavi sürecini yönetir. Peki, çocuk psikiyatrisine başvurmak için yaş sınırı nedir? Ebeveynler hangi yaş aralığında bir uzmana başvurmalı? İşte bu soruların detaylı yanıtları...
Çocuk Psikiyatrisine Kaç Yaşında Gidilir?
Genel olarak, çocuk ve ergen psikiyatristleri, 0-18 yaş arası bireylerle ilgilenir. Ancak bu yaş aralığı, bireysel ihtiyaçlara ve sağlık sisteminin sunduğu hizmetlere göre değişkenlik gösterebilir. Bazı durumlarda, 18 yaşını doldurmuş bireyler de ergen psikiyatrisi kapsamında değerlendirilebilir.
Doç. Dr. Büşra OLCAY ÖZ, bu konuda şu şekilde bir yaklaşım sergilemektedir:
“Psikiyatrik destek ihtiyacı biyolojik yaştan çok gelişimsel özelliklere göre belirlenmelidir. Ergenlik dönemindeki bir bireyin ihtiyaçları 18 yaşını geçse dahi çocuk ve ergen psikiyatrisi kapsamında değerlendirilebilir.”
Yaşa Göre Psikiyatrik Yaklaşım
Çocuk psikiyatrisi yaş gruplarına göre farklı klinik yaklaşımlar gerektirir. İşte yaşa göre öne çıkan başlıca psikiyatrik ihtiyaçlar:
0-3 Yaş (Bebeklik Dönemi)
Göz teması kurmama, aşırı huzursuzluk, uyku problemleri gibi belirtiler psikiyatrik değerlendirme gerektirebilir.
Gelişimsel gerilikler, otizm spektrum bozukluğu gibi durumlar bu yaşlarda fark edilebilir.
3-6 Yaş (Okul Öncesi Dönem)
Ayrılma anksiyetesi, konuşma gecikmesi, tuvalet eğitimi sorunları bu yaş grubunun başlıca konularıdır.
Hayali arkadaşlarla konuşma, korkular ve öfke nöbetleri değerlendirilmelidir.
7-12 Yaş (İlköğretim Dönemi)
Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu (DEHB), öğrenme güçlükleri, davranış sorunları bu dönemde sıkça görülür.
Akademik başarısızlık ve sosyal uyum problemleri bu dönemde ön plana çıkar.
13-18 Yaş (Ergenlik Dönemi)
Depresyon, anksiyete bozuklukları, yeme bozuklukları, bağımlılık riski ve kimlik gelişimi sorunları bu yaş grubunu ilgilendirir.
Cinsel kimlik sorgulamaları ve sosyal baskılar bu yaşta psikiyatrik desteği zorunlu kılabilir.
Çocuk Psikiyatrisi ile Erişkin Psikiyatrisi Arasındaki Farklar
Çocuk psikiyatrisi, erişkin psikiyatrisine göre çok daha bütüncül ve gelişimsel bir yaklaşım gerektirir. Bu nedenle yaş sınırı yalnızca bir rakam değildir, aynı zamanda bireyin psikososyal gelişim düzeyiyle de ilgilidir.
Doç. Dr. Büşra OLCAY ÖZ'e göre:
“Çocuk ve ergen psikiyatrisi, sadece bireyi değil, aileyi ve çevresel faktörleri de kapsayan bir müdahale alanıdır. Bu nedenle çocuk psikiyatrisine yönlendirme yaş odaklı değil, ihtiyaca dayalı olmalıdır.”
Hangi Durumlarda Çocuk Psikiyatristine Başvurulmalı?
Aşağıdaki durumlarda vakit kaybetmeden bir çocuk ve ergen psikiyatristine başvurulması önerilir:
Konuşma ve iletişim gerilikleri
Dikkat dağınıklığı ve öğrenme sorunları
Uykusuzluk, kabuslar
Sosyal çekilme, arkadaş edinememe
Aşırı öfke, saldırgan davranışlar
Sürekli ağlama, mutsuzluk hali
Okula gitmek istememe
Takıntılı düşünce ve davranışlar
Yeme bozuklukları
Aile içi iletişim problemleri
Ebeveynlerin En Sık Sorduğu Sorular
1. Çocuğum 19 yaşında, çocuk psikiyatrına gidebilir mi?
Eğer kişi halen ergenlik dönemindeyse ve önceki takipleri çocuk psikiyatristi tarafından yapıldıysa, bazı durumlarda 20 yaşına kadar çocuk psikiyatristi ile devam edebilir.
2. Psikiyatrist mi psikolog mu tercih edilmeli?
Psikiyatristler tıp eğitimi almış uzmanlardır, gerektiğinde ilaç tedavisi de düzenleyebilirler. Psikologlar ise terapi sürecine odaklanır. En iyi yaklaşım, gerektiğinde her iki uzmanın birlikte çalıştığı multidisipliner yöntemdir.
3. Devlet hastanelerinde çocuk psikiyatristi var mı?
Evet, birçok devlet hastanesinde çocuk ve ergen psikiyatristleri hizmet vermektedir. MHRS üzerinden randevu alınabilir.
Çocuk Psikiyatrisinde Erken Müdahale Neden Önemlidir?
Ruhsal sorunlar çocuklukta başladığında, bireyin akademik, sosyal ve duygusal gelişimini derinden etkileyebilir. Erken teşhis ve tedavi, bu sorunların kronikleşmesini önleyebilir. Ayrıca erken dönemde başlatılan psikiyatrik müdahale, tedaviye yanıt oranını da artırır.
Yaş Sınırı Kadar Gelişim Düzeyi de Önemlidir
Çocuk psikiyatrisi yalnızca yaşa göre değil, çocuğun gelişimsel, sosyal ve duygusal durumuna göre değerlendirme yapar. Ebeveynlerin, çocuklarında olağan dışı davranışlar fark ettiklerinde yaş beklemeden uzman desteği alması büyük önem taşır.
Doç. Dr. Büşra OLCAY ÖZ’ün de vurguladığı gibi, çocukların ruh sağlığını korumak sadece tedavi değil, aynı zamanda koruyucu psikiyatrik yaklaşımları da içeren çok boyutlu bir süreçtir.
